De Koninklijke Algemene Nederlandse Schermbond (KNAS) is samen met SBN (squash), NTTB (tafeltennis), Nevobo (volleybal), NJBB (jeu de boules) en NBB (basketball) de bestuurdersacademie gestart. Het doel van de bestuurdersacademie is verenigingsbestuurders sterker te maken. Bij de academie staat elk kwartaal in het teken van een relevant thema voor bestuurders en dit kwartaal is dat het vergroten van ledenbetrokkenheid. De expert is aan het woord...

Wie ben je en wat is jouw functie?
Mijn naam is Stefan Smit. Ik ben adviseur bij TEN HAVE Change Management. Als kantoor zijn wij gespecialiseerd in veranderprocessen in elk type omgeving en organisatie. Zo werken we ook in de sport en ondersteunen wij het programma ‘naar Veiliger Sportklimaat’ van de sportbonden en NOC*NSF. In dat kader hebben we met bestuurders gewerkt van meer dan 300 verenigingen in vele verschillende sporten.



Wat is jouw visie op hoe sportverenigingen over het algemeen omgaan met ledenbetrokkenheid?
Verenigingen worden gerund door betrokken, vaak gepassioneerde mensen. In ons onderzoek naar de Veranderkracht van de Sport (zie http://www.tenhavecm.com/onderzoeksrapport-veranderkracht-van-de-sport-2/) noemen wij dit de inner circle. Deze gedrevenheid heeft belangrijke positieve kanten, maar kan ook keerzijden hebben die terug te zien zijn in hoe verenigingen functioneren. Zo wordt vanwege ervaring klussen eerder zelf gedaan dan afgegeven aan onervaren leden. Daarbij zijn er beelden over de rest van de vereniging, de ‘silent majority’, die ‘consumeren’ en ‘niet voldoende bijdragen’. Dit kan leiden tot een vergroting van de afstand en het niet aangaan van contact/verbinding met deze groep. In extreme gevallen is deze Inner Circle een bastion die jaren samen optrekken met een eigen beeld van wat goed is en weinig andere invloeden toelaten, met als gevolg dat er geen ruimte is om je in te zetten voor de vereniging.

Uit ons onderzoek naar de Veranderkracht van de sport bleek dat er vaak voldoende nuttige ervaring, kennis en enthousiasme in de vereniging aanwezig is, maar dat deze nog onvoldoende wordt benut. In deze tijd willen mensen wel bijdragen, maar
…weet niet hoe
…wordt niet geactiveerd
…weet niet waarvoor zij/hij het doet

Wat levert het verenigingsbestuurders volgens jou op wanneer ze actief aan de slag gaan met het vergroten van de ledenbetrokkenheid?
Het vergroten van de ledenbetrokkenheid vraagt verschillende dingen. Het vraagt een duidelijke visie op de vereniging (wat zijn wij voor vereniging, wat is onze ambitie, etc.) waardoor het mogelijk wordt om leden duidelijk te maken hoe een klus bijdraagt aan het reilen en zeilen van de vereniging. Het zal betekenen dat de rol van de bestuurder verandert: van vooral zelf doen naar een sterkere nadruk op het enthousiasmeren van anderen en hen in staat stellen om bij te dragen. Leden zullen geënthousiasmeerd moeten worden voor grote klussen die verandering vragen (bijv. nieuwe velden, aanpassing van accommodatie, fusie met andere vereniging, professionaliseren trainers/kader) en reguliere klussen (bijv. bardiensten, fluiten, etc.). Dat zal onwennig voelen voor bestuurders die gewend waren het vooral zelf te doen. Het levert dus naast een vergrote ledenbetrokkenheid ook een verdere professionalisering van de besturing van de vereniging.

Kan je 5 keys to succes noemen om te komen tot meer ledenbetrokkenheid?
Op basis van de belangrijkste uitkomsten in het kader van het ontwikkelen van verenigingen zijn er 5 slaagfactoren te noemen:

  1. “De meerderheid van de vereniging weet niet waarom verandering nodig is”: Heb een visie op je vereniging en neem de leden mee in waarom dingen anders moeten, wat er nodig is. Stel deze visie op met betrokkenheid van alle leden.
  2. “Voor de meerderheid van de leden is het onduidelijk wat het persoonlijke effect van veranderingen is (What’s in it for me?).”: Maak het concreet en duidelijk voor de verschillende groepen in de vereniging (jeugd, volwassen, kader, ouders, etc.) wat de voor- en nadelen zijn voor hen, zeker wanneer het grote veranderingen betreft.
  3. “Er is energie (vaardigheden, tijd, etc.)maar we weten mensen moeilijk te mobiliseren…”: Benader als ‘inner circle’ de ‘silent majority’ actief vanuit een visie en stel je open voor nieuwe invloeden en ideeën.
  4. “We weten nog onvoldoende welke taken/verantwoordelijkheden we nodig hebben”: Besteed aandacht aan wat de taken en rollen zijn, wat er precies van mensen verwacht wordt, wat de resultaten moeten zijn en hoe dit gaat bijdragen aan de visie, het grote plaatje. Dit motiveert leden om de klus op zich te nemen.
  5. “Onze vereniging werkt en verandert niet planmatig, daardoor wordt de aanpak te reactief en weinig samenhangend en verbindend”: leden willen bijdragen maar dan wel aan iets dat ergens toe leidt (en geen verspilde energie wordt). Dit vraagt een plan en sturing hierop.


Welke literatuur of online platforms kan je bestuurders aanraden wanneer zij op zoek zijn naar meer verdieping op dit thema?